โรคหลอดเลือดดําที่ขา

ภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตัน (Deep vein thrombosis:DVT) เป็นโรคที่พบได้ไม่บ่อยนักในเวชปฏิบัติ ผู้ป่วยมักจะมาด้วยอาการปวดขา ร่วมกับมีอาการขาบวมข้างเดียว หากลิ่มเลือดที่ขาหลุดลอยไปอุดตันหลอดเลือดแดงที่ปอด (Pulmonary embolism:PE) อาจส่งผลให้เกิดอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ ดังนั้นการวินิจฉัยโรคให้ถูกต้องและรวดเร็วจะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตและผลแทรกซ้อนในระยะยาวได้

ภาวะหลอดเลือดดําอุดตันที่ขา คืออะไร

ภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตัน คือภาวะที่มีการเกิดลิ่มเลือดอุดตันอยู่ภายในหลอดเลือดดำชั้นลึก ส่วนมากมักจะเกิดกับหลอดเลือดดำที่บริเวณขา หากผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ลิ่มเลือดจะลุกลามมากขึ้น และอาจมีการหลุดลอยไปอุดตันหลอดเลือดแดงที่ปอดได้ ซึ่งถือเป็นภาวะที่มีอันตรายต่อชีวิต

เส้นเลือดดำอุดตันที่ขา เกิดจากสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงอะไร

สาเหตุของภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตัน แบ่งออกเป็น 3 สาเหตุหลักได้ดังนี้

• ภาวะเลือดดำไหลเวียนบกพร่อง (venous stasis)
• ภาวะเลือดดำแข็งตัวผิดปกติ (hypercoagulability)
• การบาดเจ็บของผนังหลอดเลือดดำ (endothelial injury)
• ปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตันที่สำคัญได้แก่ โรคมะเร็ง, การไม่ได้ขยับเคลื่อนไหวร่างกาย, การผ่าตัด, การเกิดอุบัติเหตุ, การติดเชื้อในร่างกาย, โรคเลือดแข็งตัวผิดปกติ รวมถึงมีประวัติเคยเกิดภาวะหลอดเลือดดำอุดตันมาก่อน

อาการของโรคหลอดเลือดดำอุดตันที่ขา

ผู้ป่วยมักจะมีอาการขาบวมข้างเดียว ร่วมกับมีอาการปวดขา หรือตรวจร่างกายมีการกดเจ็บตามแนวหลอดเลือดดำได้ ถ้าหากลิ่มเลือดหลุดไปอุดหลอดเลือดแดงที่ปอด ผู้ป่วยอาจจะมีอาการหายใจเหนื่อย มีความดันโลหิตต่ำ หรืออาจมีภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันได้

การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดดำอุดตัน

การวินิจฉัยภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตัน เริ่มจากการประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหลอดเลือดดำอุดตันด้วยลักษณะอาการทางคลินิกต่างๆ หากสงสัยว่าผู้ป่วยมีความน่าจะเป็นภาวะหลอดเลือดดำอุดตัน ให้ยืนยันการวินิจฉัยโดยการตรวจอัลตราซาวด์ประเมินหลอดเลือดดำ
หากการตรวจอัตราซาวด์พบลิ่มเลือดอยู่ภายในหลอดเลือดดำชั้นลึก ไม่สามารถกดหลอดเลือดดำให้แบนได้ หรือมีการไหลเวียนของเลือดดำที่ผิดปกติไป สามารถยืนยันการวินิจฉัยภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตันได้และให้ทำการรักษาต่อไป

ภาวะแทรกซ้อนตามหลังการเกิดโรคหลอดเลือดดำอุดตัน

นอกจากภาวะลิ่มเลือดหลุดไปอุดตันหลอดเลือดแดงที่ปอดซึ่งถือเป็นภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงถึงแก่ชีวิตแล้ว กว่าครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตันจะมีปัญหาการไหลเวียนของเลือดดำที่ขาบกพร่อง (post thrombotic syndrome) ขึ้นในภายหลังได้ เช่น อาการปวดเมื่อยขา รู้สึกหนักขา มีขาบวม หรืออาจมีผิวหนังบริเวณข้อเท้าสีคล้ำขึ้น เกิดการอักเสบเรื้อรังจนเกิดเป็นแผลเรื้อรังจากโรคหลอดเลือดได้

วิธีรักษาหลอดเลือดดําที่ขา

การให้ยาละลายลิ่มเลือด (anticoagulants) เป็นการรักษาหลักของภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตัน การให้ยาละลายลิ่มเลือดในระยะแรกของการรักษาจะช่วยลดอัตราการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดแดงที่ปอดได้ ซึ่งการเลือกประเภทของยาละลายลิ่มเลือด และระยะเวลาในการรักษาขึ้นอยู่กับประเภทและความเสี่ยงของภาวะหลอดเลือดดำอุดตัน

สรุป

ภาวะหลอดเลือดดำที่ขาอุดตันเป็นภาวะเร่งด่วนที่ต้องได้รับการวินิจฉัยให้ถูกต้องรวดเร็ว เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดอย่างทันท่วงที จะสามารถลดอัตราการเสียชีวิตจากภาวะลิ่มเลือดหลุดไปอุดตันหลอดเลือดแดงที่ปอดได้
หากผู้ป่วยมีภาวะหลอดเลือดดำไหลเวียนบกพร่องตามหลังการเกิดลิ่มเลือดอุดตันที่ขา ควรได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดียิ่งขึ้น และลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้