เส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กสามารถเจอได้บ่อยถึง 80 เปอร์เซ็นต์ของประชากร การรักษาที่ได้มาตรฐานคือการฉีดเส้นเลือดขอด แต่สำหรับเส้นเลือดขอดขนาดเล็กที่เล็กกว่าขนาดของเข็มฉีดยา หรือเล็กกว่า 1 มิลลิเมตรอาจไม่สามารถรักษาได้ด้วยการฉีดเส้นเลือดขอด ดังนั้นการเลเซอร์ผ่านผิวหนังจึงเป็นการรักษาที่เหมาะสมที่สุดสำหรับเส้นเลือดขอดประเภทนี้
เส้นเลือดขอดเกิดจากอะไร?
สาเหตุของเส้นเลือดขอดเกิดได้จากหลายปัจจัย
- พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่มีการยืนหรือเดินต่อเนื่องเป็นเวลานาน
- ภาวะน้ำหนักเกิน
- อายุที่มากขึ้น
- ผู้หญิง
- ภาวะตั้งครรภ์
- พันธุกรรม มีแนวโน้มเป็นเส้นเลือดขอดหากมีบิดาหรือมารดาเป็นโรคเส้นเลือดขอด
เลเซอร์เส้นเลือดขอด คืออะไร
การเลเซอร์เส้นเลือดขอดผ่านทางผิวหนัง (transcutaneous LASER) เป็นการยิงแสงเลเซอร์ให้ลงไปยังเส้นเลือดขอดฝอยใต้ผิวหนังให้เส้นเลือดขอดฝอยเกิดการอุดตัน ฝ่อตัวและสลายตัวไปในที่สุด โดยเลเซอร์ที่สามารถใช้กำจัดเส้นเลือดขอดฝอยได้มีหลายชนิด 523-nm KTP, Pulsed dye laser, 755-nm alexandrite laser และ 1,064-nm Nd:YAG แต่เลเซอร์ที่ได้รับการวิจัยแล้วว่ามีประสิทธิภาพการรักษาที่ดีที่สุดและมีผลข้างเคียงน้อยที่สุดคือ 1,064-nm Nd:YAG เลเซอร์สามารถลงลึกถึงเส้นเลือดขอดฝอย และไม่ถูกดูดซับด้วยเมลานิน ทำให้สามารถรักษาได้แม้ในผู้ที่มีสีผิวคล้ำ
เลเซอร์เส้นเลือดขอด เหมาะกับใคร
- ผู้ที่มีเส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กหรือผู้ที่เป็นเส้นเลือดขอดระยะ C1 ตาม CEAP criteria
- ผู้ที่มีเส้นเลือดขอดที่รักษาด้วยการฉีดยาเส้นเลือดขอดแล้ว และยังเหลือเส้นเลือดขอดขนาดเล็ก ที่เล็กเกินกว่าขนาดเข็มฉีดยาจะรักษาได้
- ผู้ที่มีเส้นเลือดขอดที่บริเวณข้อเท้า เนื่องจากเป็นข้อห้ามสำหรับการรักษาด้วยการฉีดยาเส้นเลือดขอด
- ผู้ป่วยที่กลัวเข็มฉีดยา
ใครบ้างที่ไม่เหมาะกับการรักษาเส้นเลือดขอดด้วยเลเซอร์
ผู้ที่มีเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่มากกว่า 4 มิลลิเมตร และเส้นเลือดขอดอยู่ลึกเกินไป เนื่องจากพลังงานเลเซอร์ไม่สามารถลงลึกได้ถึง
เลเซอร์ที่ใช้รักษาเส้นเลือดขอด มีกี่แบบ
เลเซอร์ที่สามารถใช้กำจัดเส้นเลือดขอดฝอยได้มีหลายชนิด 523-nm KTP, Pulsed dye laser, 755-nm alexandrite laser และ 1,064-nm Nd:YAG
- 523-nm KTP ดูดซับพลังงานได้ทั้ง oxyhemoglobin และ melaninทำให้ไม่เหมาะกับผู้ที่มีผิวเข้ม เลเซอร์ลงลึกได้น้อยกว่า 1มิลลิเมตรจึงไม่เหมาะกับเส้นเลือดขอดฝอยที่อยู่ลึก และสำหรับเส้นเลือดขอดฝอยขนาดเล็กกว่า 1 มิลลิเมตรก็มีประสิทธิภาพน้อยกว่า Nd:YAG
- Pulsed dye laser มีประสิทธิภาพที่สุดกับหลอดเลือดดำขนาดเล็กกว่า 1 มิลลิเมตร แต่มีผลข้างเคียงที่อาจเกิดรอยฟกช้ำได้
- 755-nm alexandrite ดูดซับพลังงานโดย melanin ได้ดีจึงไม่เหมาะ กับผู้ที่มีผิวสีเข้ม เหมาะกับเส้นเลือดขอดที่ขนาดมากกว่า 0.5 มิลลิเมตร
- 1064 Nd:YAG เป็นเลเซอร์ที่มีประสิทธิภาพในการรักษาเส้นเลือดขอดฝอยที่ดีที่สุดและมีผลข้างเคียงน้อยที่สุดสามารถลงลึกถึงเส้นเลือดขอดฝอย และไม่ถูกดูดซับด้วยเมลานิน ทำให้สามารถรักษาได้แม้ในผู้ที่มีสีผิวคล้ำ
รักษาเส้นเลือดขอดด้วยเลเซอร์ มีข้อดี ข้อเสียอย่างไรบ้าง
ข้อดี
- เจ็บน้อย เพราะระหว่างทำมีการเป่าลมเย็นเพื่อลดความเจ็บปวด
- หลังทำไม่มีแผล ไม่ตกสะเก็ด
- ไม่ต้องใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอดหลังการเลเซอร์
- กำจัดเส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กที่เข็มฉีดยาไม่สามารถรักษาได้
ข้อเสีย
- ต้องรักษา 2-3 ครั้ง เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
- อาจมีผลข้างเคียงคือรอยดำหลังเลเซอร์ ซึ่งเกิดได้พอๆกับการฉีดยาเส้นเลือดขอด(sclerotherapy) และจะหายไปได้เองหลัง 3-6 เดือน
เลเซอร์เส้นเลือดขอด หายถาวรหรือไม่?
ตอบก่อนว่าหายถาวรไหม หายกี่เปอร์เซนต์ ถ้าไม่หายต้องทำวิธีไหนควบคู่กันเช่นโยงไป ฉีดเส้นเลือดขอด/ผ่าตัดเส้นเลือดขอด การเลเซอร์เส้นเลือดขอดด้วยเลเซอร์ 1064 long pulsed Nd:YAG สามารถรักษาเส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กให้หายไปได้ ถึง 70 %อย่างถาวร หลังการรักษา 2-3 ครั้ง และเพื่อผลการรักษาที่ดีที่สุด แนะนำรักษาร่วมกับการฉีดยาเส้นเลือดขอด(sclerotherapy) โดยฉีดยาเส้นเลือดขอดก่อนเพื่อรักษาเส้นเลือดขอดใหญ่ (varicose vein and feeder vein) ที่แตกแขนงเป็นเส้นเลือดขอดขนาดเล็ก เพราะเมื่อเส้นเลือดขอดใหญ่ฝ่อสลายไปทำให้เส้นเลือดขอดขนาดเล็กซึ่งเป็นแขนงย่อยฝ่อตัวตามไปด้วยเช่นกัน สำหรับเส้นเลือดขอดฝอยที่ยังเหลืออยู่สามารถรักษาได้ด้วยเลเซอร์ 1064 long pulsed Nd:YAG
การเตรียมตัวก่อนทำเลเซอร์เลเซอร์รักษาเส้นเลือดขอด
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ
- สวมใส่เสื้อผ้าที่สะดวกต่อการทำหัตการที่ขา
- กินยาโรคประจำตัวตามปกติ
การดูแลตัวเองหลังเลเซอร์เส้นเลือดขอด
- เลี่ยงแสงแดดโดยตรง
- ไม่ต้องใส่ถุงน่องหลังการรักษา
- สามารถใช้ชีวิต ทำกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติ
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้หลังทำเลเซอร์เส้นเลือดขอด
หลังจากการทำเลเซอร์อาจทำให้ผิวบริเวณที่ทำเลเซอร์มีสีคล้ำขึ้นซึ่งจะหายไปได้เองหลัง 3-6 เดือน
เลเซอร์เส้นเลือดขอด ราคาเท่าไหร่
การเลเซอร์เพื่อรักษาเส้นเลือดขอดขึ้นอยู่กับชนิดของเครื่องเลเซอร์ที่ใช้รักษาโดยมีราคาเริ่มต้น 1990 บาท ต่อครั้ง
คำถามที่บพบบ่อยที่ควรรู้เกี่ยวกับการเลเซอร์เส้นเลือดขอด
เลเซอร์เส้นเลือดขอด ต้องทำกี่ครั้ง
เพื่อให้เส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กหายไปได้ ถึง 70 % หลังการรักษา 2-3 ครั้ง
เลเซอร์เส้นเลือดขอดเจ็บไหม
เจ็บเล็กน้อย โดยระหว่างทำมีเครื่องเป่าลมเย็น เพื่อลดความเจ็บปวดระหว่างทำ
เลเซอร์เส้นเลือดขอด ผลลัพธ์หลังรักษาอยู่ได้นานไหม
เส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กหายไปได้ ถึง 70 % อย่างถาวรหลังการรักษา อย่างไรก็ตามการเลเซอร์เส้นเลือดขอดไม่ได้ป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอดขึ้นใหม่ ดังนั้นหากยังมีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ยืนเดินทำงานเยอะ หรือมีภาวะน้ำหนักตัวเกิน ก็อาจเกิดเส้นเลือดขอดขึ้นใหม่ได้อีก
สรุปการรักษา
เส้นเลือดขอดฝอยหรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็ก สามารถรักษาได้ด้วยการฉีดเส้นเลือดขอด แต่สำหรับเส้นเลือดขอดขนาดเล็กกว่า 1 มิลลิเมตรซึ่งเล็กกว่าขนาดเข็มฉีดยาจะเข้าได้ ต้องอาศัยการเลเซอร์ผ่านผิวหนังเพื่อการรักษา จึงสรุปได้ว่าการรักษาเส้นเลือดขอดขนาดเล็กแนะนำรักษาร่วมกันระหว่างการฉีดยาและการเลเซอร์เส้นเลือดขอด เพื่อการกำจัดเส้นเลือดขอดอย่างมีประสิทธิภาพที่สุด