การนวดช่วยบรรเทาและลดเส้นเลือดขอดได้จริงไหม?

คนที่มีเส้นเลือดขอด มักมีอาการปวดเมื่อย หนักขา ขาบวมตามหลังการยืนเดินเป็นเวลานาน และเป็นตะคริวตอนกลางคืนบ่อยๆ บางคนอาจสงสัยว่าการนวดจะช่วยบรรเทาอาการของเส้นเลือดขอดเหล่านี้ หรืออาจช่วยให้เส้นเลือดขอดหายไปเลยได้ไหม

แต่การนวดไม่ได้ปลอดภัยสำหรับคนไข้เส้นเลือดขอดเสมอไป แล้วการนวดอย่างไรจึงเหมาะสมกับคนไข้เส้นเลือดขอด และการนวดตรงไหนต้องระวังสำหรับคนไข้เส้นเลือดขอด…

การนวดช่วยลดเส้นเลือดขอดได้จริงไหม?

การนวดรีดเส้นเลือดขอด เลือดถูกนิ้วรีดไล่ออกจากเส้นเลือด เส้นเลือดขอดจะดูแบนและจางลง อาจดูเหมือนโรคเส้นเลือดขอดดีขึ้น แต่เมื่อปล่อยนิ้วที่กดนวดออก เส้นเลือดขอดก็จะกลับสีเข้มและโป่งตามเดิม “การนวดรีดเส้นเลือดขอดแบบนี้ไม่ได้ช่วยรักษาเส้นเลือดขอด” เพราะไม่ได้เป็นการรักษาต้นตอของโรค นั่นคือลิ้นหลอดเลือดดำที่เสื่อมสภาพแล้วนั่นเอง อีกทั้งยังอาจเกิดอันตรายจากการบาดเจ็บของเส้นเลือดขอดได้อีกด้วย

เป็นเส้นเลือดขอดนวดได้ไหม?

ปกติแล้วเลือดดำที่ขาจะไหลกลับสู่หัวใจด้วยแรงบีบของกล้ามเนื้อขา การบีบนวดขาเปรียบเหมือนแรงกล้ามเนื้อที่ช่วยบีบดันเลือดกลับสู่หัวใจ หลังนวดจึงช่วยลดอาการปวดเมื่อยหนักขาไปได้ชั่วคราว

ผู้ที่มีเส้นเลือดขอดสามารถบีบนวดเบาๆบริเวณขาได้ แต่มีข้อควรระวัง “ไม่นวดรีดบริเวณเส้นเลือดขอดที่โป่งพอง” เพราะอาจทำให้เส้นเลือดขอดแตกและเลือดไหลออกได้ หรืออาจทำให้เส้นเลือดขอดฟกช้ำและเกิดลิ่มเลือดอุดตันตามมาได้

อีกข้อระวังของการนวดขาคือ “ไม่ควรนวดเปิดประตูลม” การนวดเปิดประตูลมโดยกดบริเวณขาหนีบค้างไว้ และปล่อยให้เลือดไหลลงสู่ขาอย่างรวดเร็ว คนไข้จะรู้สึกวูบลงขา อันตรายอาจเกิดขึ้นได้หากมีลิ่มเลือดในหลอดเลือดหลุดไปอุดตันหลอดเลือดส่วนปลายไม่ว่าจะเป็นหลอดเลือดดำหรือหลอดเลือดแดง

อย่างไรก็ตามแม้การนวดจะบรรเทาอาการปวดเมื่อยได้ชั่วคราว แต่ไม่ได้แก้ไขถึงสาเหตุของเส้นเลือดขอด จึงไม่ได้ช่วยรักษาหรือทำให้เส้นเลือดขอดหายไปได้ หากพบมีเส้นเลือดขอดที่ขาแนะนำพบแพทย์เฉพาะทางศัลยแพทย์หลอดเลือด

วิธีนวดเส้นเลือดขอด ควรทำอย่างไร?

1. สามารถบีบนวดเบาๆบริเวณกล้ามเนื้อขาน่องและต้นขาได้
2. หลีกเลี่ยงการนวดรีดเส้นเลือดขอด เพราะอาจทำให้เส้นเลือดขอดฟกช้ำและเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้
3. ไม่นวดเปิดประตูลม อาจพัดลิ่มเลือดไปอุดตันหลอดเลือดส่วนปลายได้
4. ระวังการถูนวดบริเวณขาของคนไข้เส้นเลือดขอด ผิวหนังมักเปราะบางเกิดแผลได้ง่ายหรือมีแผลเรื้อรังจากเส้นเลือดขอด อาจเกิดการติดเชื้อของผิวหนังหรือแผลได้

แนวทางรักษาเส้นเลือดขอดแบบอื่นๆ

• ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต หลีกเลี่ยงการยืนเดินนาน ลดน้ำหนัก
• ใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอด ลดเลือดคั่งในเส้นเลือดขอด เพิ่มการไหลเวียนเลือดกลับหัวใจ
• กินยารักษาเส้นเลือดขอด
• ฉีดยาเส้นเลือดขอด
  • แบบตื้น เพื่อความสวยงามและลดอาการปวดขา
  • แบบลึกด้วยการใช้อัลตราซาวด์นำ เพื่อรักษาโรคเส้นเลือดขอดที่มีเส้นเลือดขอดใหญ่ มีปวดบวมขามาก หรือมีแผลเรื้อรังที่ข้อเท้าด้านใน
• ผ่าตัดเส้นเลือดขอดไร้แผล ด้วยการใส่สายสวน(catheter) เข้าไปในหลอดเลือด ซึ่งมีอยู่หลายวิธี เช่น ใช้กาวทางการแพทย์ หรือใช้ความร้อนจากเลเซอร์(endovenous LASER ablation) หรือคลื่นความถี่สูงในการทำลายหลอดเลือด(radiofrequency ablation; RFA)
• ผ่าตัดเส้นเลือดขอดแบบดั้งเดิม เป็นการผูกเส้นเลือด และดึงเส้นเลือดดำที่ผิดปกติออก ผ่านทางแผลผ่าตัดที่บริเวณขาหนีบ และบริเวณหัวเข่า

สรุป

หากเป็นเส้นเลือดขอด มีอาการปวดเมื่อย หนักขา ขาบวมตามหลังการยืนเดินเป็นเวลานาน และเป็นตะคริวตอนกลางคืนบ่อยๆ สามารถนวดขาเบาๆเพื่อบรรเทาอาการปวดเมื่อยขาได้ แต่ควรระวัง ไม่นวดรีดเส้นเลือดขอด เพราะนอกจากไม่ช่วยรักษาเส้นเลือดขอดแล้ว ยังอาจทำให้เส้นเลือดขอดแตกหรือเกิดลิ่มเลือดอุดตันในเส้นเลือดขอด ส่งผลอันตรายได้อีกด้วย โดยการรักษาเส้นเลือดขอดนั้นต้องอาศัยหลายวิธีร่วมกัน ทั้งการปรับพฤติกรรม การกินยา ใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอด การฉีดยาเส้นเลือดขอดหรือการผ่าตัดเส้นเลือดขอดร่วมด้วย