เส้นเลือดขอดในผู้หญิงตั้งครรภ์ มีวิธีป้องกันและดูแลอย่างไร

การตั้งครรภ์ไม่ใช่แค่ท้องที่ขยายใหญ่ขึ้น แต่ทำให้มีความเปลี่ยนแปลงต่างๆเกิดขึ้นมากมายกับหญิงตั้งครรภ์ทั้งด้านฮอร์โมน จิตใจและร่างกาย เส้นเลือดขอดเป็นหนึ่งในการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นกับหญิงตั้งครรภ์ อาจเริ่มต้นมีเส้นเลือดขอดจากการตั้งครรภ์ หรือเส้นเลือดเลือดที่มีอยู่เดิมมีอาการมากขึ้นได้ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยร่วมกัน

เส้นเลือดขอดในหญิงตั้งครรภ์เกิดจากอะไร

เส้นเลือดขอดในหญิงตั้งครรภ์เกิดจากหลายปัจจัยดังนี้

• ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนที่เพิ่มขึ้นทำให้ผนังหลอดเลือดคลายตัวอ่อนแอลง ลิ้นหลอดเลือดดำทำงานได้ไม่ดีเหมือนเดิม
• น้ำหนักที่เพิ่มขึ้น ปริมาณเลือดที่เพิ่มขึ้น เพิ่มความดันในหลอดเลือดดำ ทำให้เลือดดำไหลเวียนได้ไม่ดี
• ท้องและทารกที่ขยายใหญ่ขึ้นไปกดหลอดเลือด ทำให้เลือดดำไหลเวียนกลับสู่หัวใจได้ไม่ดี
  จนทำให้เกิดเส้นเลือดขอดขึ้นมา โดยเส้นเลือดขอดในภาวะตั้งครรภ์สามารถเกิดได้ที่บริเวณ อวัยวะเพศ ขา ข้อเท้า และยังเกิดในรูทวารเป็นริดสีดวง มักจะมีอาการชัดเจนในช่วงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 3 ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น หนักขา ขาบวม เป็นตะคริวที่ขา ปวดหนุบๆที่ขา เป็นต้น

คนท้องเป็นเส้นเลือดขอด รักษาอย่างไร

อาการเส้นเลือดขอดในภาวะตั้งครรภ์จะดีขึ้นหลังคลอดลูก แพทย์จึงไม่ได้ให้การรักษา แต่มีข้อแนะนำให้ปฏิบัติตามดังนี้เพื่อบรรเทาอาการเส้นเลือดขอดที่ขา

• สวมถุงน่องเส้นเลือดขอดทางการแพทย์ เพื่อช่วยการไหลเวียนเลือดดำกลับสู่หัวใจ และยังช่วยลดอาการขาบวม ปวดขา
• หลีกเลี่ยงการยืนหรือนั่งห้อยขาติดต่อกันเป็นเวลานาน
• ออกกำลังการสม่ำเสมอ แนะนำปรึกษาสูตินรีแพทย์ที่ฝากครรภ์ว่าไม่มีข้อห้ามในการออกกำลังกาย
• ไม่กินเค็มมากเกินไป ปริมาณเกลือที่กินเข้าไปจะทำให้ร่างกายบวมน้ำ และยิ่งมีความดันในหลอดเลือดดำสูงขึ้น
• หมั่นยกขาบ่อยๆ เพื่อช่วยให้เลือดไหลเวียนกลับสู่หัวใจได้ง่าย
• นอนตะแคงซ้ายเพื่อไม่ให้เด็กในครรภ์กดทับหลอดเลือดดำใหญ่ในช่องท้อง เลือดดำจะไหลเวียนได้สะดวก
• ไม่นั่งไขว่ห้าง เพิ่มการไหลเวียนเลือดดำได้สะดวก
• ใส่เสื้อผ้าที่สวมใส่สบาย ไม่ใส่กางเกง ถุงเท้า ถุงน่องที่รัดรูปเกินไป เพื่อป้องกันไม่ให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก
• หากหลังทารกคลอดแล้วยังคงมีเส้นเลือดขอดที่ขาอยู่ สามารถปรึกษาแพทย์เพื่อฉีดยาหรือเลเซอร์เส้นเลือดขอดได้

การป้องกันเส้นเลือดขอดขณะตั้งครรภ์

• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ขณะตั้งครรภ์
• ขยับเปลี่ยนอิริยาบทบ่อยๆระหว่างนั่งหรือยืนต่อเนื่องเป็นเวลานาน
• ไม่นั่งไขว่ห้าง เนื่องจากเลือดไหลเวียนไม่ดี
• นั่งยกขาบ่อยๆ ช่วยเลือดดำไหลเวียนกลับได้ง่ายขึ้น
• ตะแคงซ้ายขณะนอนหลับ เพื่อไม่กีดขวางการไหลกลับของเลือดดำผ่านหลอดเลือดดำใหญ่ในช่องท้อง
• สวมใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอดทางการแพทย์ เพื่อช่วยการไหลเวียนเลือดอย่างมีประสิทธิภาพ

ผู้หญิงตั้งครรภ์เป็นเส้นเลือดขอดมีความเสี่ยง อันตรายไหม

เส้นเลือดขอดขณะตั้งครรภ์อาจทำให้มีอาการคันขา ปวดขา ไม่ได้อันตรายสำหรับการตั้งครรภ์ การรักษาจึงสามารถรอหลังคลอดได้ มีส่วนน้อยที่เกิดเลือดดำอุดตันในหลอดเส้นดำที่ผิวหากเกิดขึ้นหลอดเลือดดำจะแข็งและเจ็บ ผิวหนังรอบๆบวม แดง ร้อนได้ แนะนำปรึกษาแพทย์ ซึ่งในระหว่างตั้งครรภ์อาจรักษาด้วยการประคบอุ่น อาการจะดีขึ้นได้ใน 2-3 สัปดาห์ และในกรณีที่แย่ที่สุดแต่เจอได้น้อยสามารถพัฒนาเป็นหลอดเลือดดำชั้นลึกอุดตันได้ เป็นภาวะที่อันตราย ลิ่มเลือดอาจหลุดไปอุดหลอดเลือดที่ปอด ถึงแก่ชีวิตได้ ดังนั้นแนะนำให้สังเกตขาหากมีอาการบวม ปวดคัน

สรุป

เส้นเลือดขอดสามารถเกิดขึ้นใหม่หรือหากมีอยู่เดิมอาจมีอาการมากขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์ได้ เนื่องมาจากหลายปัจจัยร่วมกัน เส้นเลือดขอดไม่อันตรายต่อการตั้งครรภ์และทารกในครรภ์ แต่ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น ปวดขา ขาบวม ขาเป็นตะคริว มีเส้นเลือดขอดฝอยเกิดขึ้นที่ขา มีหลายข้อแนะนำเพื่อป้องกันและรักษาเส้นเลือดขอดระหว่างตั้งครรภ์ดังที่ได้กล่าวไป หากหลังคลอดยังคงมีเส้นเลือดขอดที่ขา สามารถปรึกษาศัลยแพทย์หลอดเลือดเพื่อรักษาและรับคำแนะนำอย่างครบถ้วนตรงจุด