เส้นเลือดขอด คืออะไร
เส้นเลือดขอด คือ หลอดเลือดดำที่ขยายตัวใหญ่ขึ้น คดเคี้ยว อยู่ชั้นใต้ผิวหนังบริเวณขา และมีขนาดใหญ่กว่า 3 มิลลิเมตรขึ้นไป
เส้นเลือดขอด เกิดจากสาเหตุอะไร
เส้นเลือดขอด เกิดจากการเสื่อมสภาพของลิ้นภายในหลอดเลือดดำ ส่งผลให้มีการไหลย้อนกลับของเลือดดำ เกิดการคั่งของเลือดบริเวณขาช่วงล่าง ส่งผลให้ความดันภายในหลอดเลือดดำเพิ่มสูงขึ้น ทำให้หลอดเลือดมีการขยายตัวขึ้นจนกลายเป็นเส้นเลือดขอดในที่สุด
- ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอด
- ประกอบอาชีพที่ต้องยืนหรือนั่งเติดต่อกันเป็นเวลานาน
- ภาวะอ้วน หรือมีดัชนีมวลกายมากผิดปกติ
- อายุมากขึ้น หลอดเลือดดำมีความเสื่อม
- เพศหญิง มีความเสี่ยงต่อการเกิดเส้นเลือดขอดมากกว่าเพศขาย
- มีประวัติเคยเกิดภาวะลิ่มเลือดดำอุดตันที่ขา
ลักษณะและอาการของเส้นเลือดขอด
ผู้ป่วยที่ตรวจพบเส้นเลือดขอดส่วนมากมักจะกังวลในเแง่ของความสวยงาม แต่ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการทางคลินิกได้โดยไม่จำเป็นต้องตรวจพบรอยโรคที่ขาได้ เช่น
- ปวดเมื่อยขา
- รู้สึกหนักขา
- ปวดแสบร้อน หรือคันขา
- เป็นตะคริวในตอนกลางคืน
- ขาบวมเป็นๆหายๆ
การตรวจร่างกาย จะพบความผิดปกติของเส้นเลือดขอด สามารถแบ่งเป็นระยะต่างๆได้ดังนี้
- เส้นเลือดดำฝอย (Telangiectasia)
- เส้นเลือดดำร่างแห (Reticular veins)
- เส้นเลือดดำขอด (Varicose veins)
- ผิวหนังสีคล้ำ (Skin discoloration)
ภาวะแทรกซ้อนของเส้นเลือดขอด
โรคเส้นเลือดขอด หากปล่อยไว้นานโดยที่ไม่ได้รับการรักษา อาจทำให้อาการของโรครุนแรงขึ้นจนเกิดภาวะแทรกซ้อนจากเส้นเลือดขอด เช่น มีเลือดออกไม่หยุด, มีลิ่มเลือดอุดตันภายในเส้นเลือดขอด, เกิดภาวะหลอดเลือดอักเสบ หรือเกิดเป็นแผลเรื้อรังที่ขา เป็นต้น
วิธีการตรวจ และวินิจฉัยเส้นเลือดขอด
โดยทั่วไปโรคเส้นเลือดขอดสามารถให้การวินิจฉัยจากลักษณะอาการและอาการแสดงทางคลินิก ส่วนการตรวจพิเศษด้วยการอัลตราซาวด์หลอดเลือดที่ขา (Duplex Ultrasound) จะทำในกรณีที่อาการของโรครุนแรง หรือรักษาด้วยยาแล้วอาการยังไม่ทุเลา การตรวจอัลตราซาวด์หลอดเลือดนั้นมีความละเอียด แม่นยำในการตรวจหาหลอดเลือดที่มีความผิดปกติ ช่วยในการวางแผนการรักษาผ่าตัดให้เหมาะสมกับรอยโรคของผู้ป่วย
สัญญาณและอาการเตือนภาวะเส้นเลือดขอด
อาการเริ่มต้นของโรคเส้นเลือดขอด มีดังนี้
- มีอาการปวดเมื่อยขา บริเวณน่อง มักเป็นหลังการยืน เดินนานๆ
- รู้สึกหนักขา เหมือนก้าวขาไม่ออก
- ปวดแสบร้อน หรือมีอาการคันยิบๆ
- หลังเท้า หรือขาบวม อาการจะดีขึ้นหลังตื่นนอน
- เป็นตะคริวบ่อยๆตอนกลางคืน
เส้นเลือดขอด มีวิธีการรักษาอย่างไรบ้าง
แนวทางการรักษาโรคเส้นเลือดขอดนั้นขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วย และระดับความรุนแรงของโรค โดยทั่วไปผู้ป่วยทุกรายควรเริ่มจาก การรักษาแบบประคับประคอง ซึ่งเป็นการรักษาเริ่มต้นสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรง ได้แก่ การรับประทานยา, การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หลีกเลี่ยงการยืน หรือนั่งติดต่อกันเป็นเวลานาน รวมถึงการพันขาหรือใส่ถุงน่องสำหรับรักษาเส้นเลือดขอด
กรณีที่อาการของโรคเป็นรุนแรงมากขึ้น ผู้ป่วยจำเป็นที่จะต้องได้รับการตรวจประเมินด้วยการทำอัลตราซาวด์หลอดเลือด เพื่อวางแผนการรักษาให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย โดยเป็นหัตถการที่มีเป้าหมายเพื่อทำลายหลอดเลือดที่มีความผิดปกติ ได้แก่ การฉีดยาสลายเส้นเลือดขอด (Sclerotherapy), การผ่าตัดรักษาเส้นเลือดขอด (High ligation and venous stripping) และการผ่าตัดผ่านสายสวนหลอดเลือดดำ(Endovenous treatment) ซึ่งเป็นการผ่าตัดด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ มีข้อดีคือ ไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล, แผลผ่าตัดมีขนาดเล็กมาก ช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้รวดเร็วขึ้น
แนวทางการป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอด
การป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอดสามารถทำได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการใช้ชีวิต หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง ได้แก่ หลีกเลี่ยงการยืน หรือนั่งอยู่กับที่นานๆ แนะนำให้มีการเปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ แนะนำให้ออกกำลังอย่างสม่ำเสมอ สำหรับผู้ที่จำเป็นต้องยืนนาน หรือเดินมากในการทำงาน แนะนำให้สวมใส่ถุงน่องทางการแพทย์เพื่อช่วยให้การไหลเวียนของเลือดดำดีขึ้น ป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอดได้
รักษาเส้นเลือดขอดที่ไหนดี
การรักษาเส้นเลือดขอด ควรเริ่มจากการวินิจฉัยถูกต้อง แม่นยำ และควรได้รับการรักษาที่เหมาะสมกับระยะความรุนแรงของโรคและเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย สามารถเข้ามาปรึกษาเพื่อตรวจประเมินกับคุณหมอธนา ศิริเวช ศัลยแพทย์หลอดเลือด (Vascular Surgeon) ที่ Thanavaricosevein Clinic
